شرکت تلاش گستر درخشان کاسپین (سهامی خاص)
مجری و مشاور طرح های صنعتی و ساختمان، تاسیسات، برق و نیرو رسانی
کمنوری راهروها، خیرگی در لابی و خاموشی ناگهانی مسیرهای فرار، از عوامل اصلی نارضایتی و ناایمنی در مجتمعهاست. ریشهی این مشکلات عموماً در محاسبه ناصحیح شار نوری، بیتوجهی به یکنواختی و انتخاب نامناسب تجهیزات اضطراری است. این مقاله چارچوبی کاربردی برای طراحی روشنایی عمومی و اضطراری ارائه میکند.
آنچه در این مقاله میخوانید
- معیارهای اصلی طراحی روشنایی (شار نوری، یکنواختی، خیرگی، CCT/CRI)
- سطوح پیشنهادی روشنایی برای فضاهای متداول
- اصول روشنایی اضطراری و مسیرهای فرار
- انتخاب چراغ، بهره نوری، نگهداری و تمیزکاری
- کنترل هوشمند (سنسور حضور، دیمر)
- خطاهای رایج و سوالات متداول
اهمیت روشنایی اصولی
- ایمنی تردد و کاهش حوادث در راهرو، پارکینگ و پلهها.
- بهبود تجربه بصری در لابی و فضاهای عمومی.
- کاهش مصرف انرژی با انتخاب و کنترل بهینه.
اصول و استانداردها
پارامترهای کلیدی
- شدت روشنایی (لوکس)، یکنواختی (حداقل/میانگین)، شاخص خیرگی UGR، دمای رنگ (CCT) و شاخص نمود رنگ (CRI).
- پیشنهادهای رایج: راهروها 100–150 لوکس، پارکینگ 75–100 لوکس، لابی 200–300 لوکس، اتاقهای خدمات 200 لوکس.
- انتخاب CCT 3000–4000K برای فضاهای عمومی، CRI ≥ 80 برای بازتولید رنگ مناسب.
روشنایی اضطراری
- هدف: تأمین حداقل روشنایی ایمن روی مسیرهای فرار و محلهای حیاتی (تابلوهای برق، پلهها، خروجیها).
- روشنایی یکنواخت روی کف مسیر و حذف سایههای عمیق؛ استفاده از علائم خروج خودنور.
- زمان پشتیبانی باتری متناسب با مقررات محلی (معمولاً 60–90 دقیقه).
ابزارها و تجهیزات
- چراغهای LED با بهره نوری بالا، لنز/رفلکتور کنترل خیرگی، منابع اضطراری داخلی/مرکزی.
- سنسور حضور و فتوسل برای فضاهای کمتردد.
کنترل و بهرهوری
- سناریوهای لابی و راهرو (دیمر شبانه، سنسور حضور در راهروهای فرعی).
- نگاشت گروهی چراغها برای سهولت سرویس و کاهش مصرف.
مراحل اجرایی
- برداشت پلان و تعیین کاربری هر فضا.
- محاسبات لوکس و یکنواختی با نرمافزارهای شبیهسازی.
- انتخاب چراغ، جانمایی و کنترل.
- تست روشنایی و تحویل بههمراه نقشه As-built.
نگهداری
- نظافت دورهای دیفیوزرها، تعویض باتری اضطراری طبق برنامه PM، کنترل عملکرد چراغهای خروج.
نکات عملی
- در مسیرهای فرار، از چراغهای با پخش خطی استفاده کنید تا کف مسیر یکنواخت روشن شود.
- برای لابیهای بلند، ضدخیرگی را در اولویت بگذارید (UGR پایین).
اشتباهات رایج
- تنظیم نبودن سنسورها و خاموشی ناخواسته.
- انتخاب CCT نامناسب که فضا را سرد/خستهکننده میکند.
- نادیده گرفتن تست دورهای روشنایی اضطراری.
سوالات متداول
- دمای رنگ مناسب چیست؟ → 3000–4000K برای فضاهای عمومی متعادل است.
- هر چند وقت یکبار تست اضطراری؟ → دستکم ماهانه تست عملکرد و سالانه آزمون زمان پشتیبانی.
- آیا همه راهروها سنسور لازم دارند؟ → در راهروهای کمتردد توصیه میشود.
- شاخص CRI چقدر باشد؟ → ≥80 کافی و متداول است.
- اگر خیرگی زیاد شد؟ → از اپتیک ضدخیرگی و چیدمان بازنگریشده استفاده کنید.
- زمان پشتیبانی باتری چند دقیقه باشد؟ → طبق مقررات محل؛ معمولاً 60–90 دقیقه.