سیستم تهویه مطبوع مرکزی (Central HVAC) قلب تاسیسات مکانیکی هر مجتمع مسکونی یا تجاری محسوب میشود. این سیستم وظیفه دارد دما، رطوبت، کیفیت هوا و فشار را در محدوده استاندارد نگه دارد تا ساکنان از آسایش حرارتی و هوای سالم برخوردار باشند. طراحی و اجرای صحیح HVAC علاوه بر افزایش بهرهوری انرژی، نقش مهمی در کاهش هزینههای نگهداری و افزایش طول عمر تجهیزات دارد.
فهرست مطالب
- ضرورت استفاده از سیستمهای مرکزی در مجتمعها
- انواع سیستمهای تهویه مطبوع (چیلر، VRF، پکیج روفتاپ)
- اجزای اصلی سیستم مرکزی
- استانداردهای طراحی (ASHRAE، مقررات ملی ساختمان)
- محاسبات بار سرمایشی و گرمایشی
- کانالکشی و لولهکشی استاندارد
- کنترل هوشمند و BMS
- نگهداری و سرویس دورهای
- تحلیل اقتصادی
- سوالات متداول
ضرورت سیستم مرکزی
- کنترل یکنواخت دما و رطوبت در همه فضاها.
- صرفهجویی در انرژی نسبت به کولرهای مستقل.
- کاهش آلودگی صوتی و بصری.
- امکان مانیتورینگ متمرکز.
انواع سیستمهای تهویه مطبوع
- چیلر و فنکویل: متداولترین انتخاب برای برجهای مسکونی.
- VRF (Variable Refrigerant Flow): کنترل دقیق و صرفهجویی در انرژی.
- پکیج روفتاپ: مناسب مجتمعهای تجاری متوسط.
- سیستمهای هیبریدی: ترکیب چیلر و VRF.
اجزای اصلی
- چیلر یا یونیت مرکزی
- برج خنککننده
- پمپهای سیرکولاسیون
- شبکه لولهکشی
- فنکویلها یا هواسازها
- سیستم کنترل هوشمند
استانداردهای طراحی
- ASHRAE 90.1: بهرهوری انرژی.
- ASHRAE 62.1: تهویه و کیفیت هوا.
- مبحث ۱۴ و ۱۹ مقررات ملی ساختمان ایران.
محاسبات بار
- بر اساس روش Cooling Load Temperature Difference (CLTD) یا نرمافزارهای Carrier, HAP.
- در مجتمعهای مسکونی بار سرمایش حدود ۶۰ تا ۹۰ وات بر متر مربع و گرمایش ۷۰ تا ۱۰۰ وات بر متر مربع تخمین زده میشود.
کانالکشی و لولهکشی
- استفاده از عایق حرارتی برای کاهش تلفات.
- طراحی مسیرها با حداقل افت فشار.
- لولههای مسی با ضخامت مناسب برای مبرد.
کنترل هوشمند
- اتصال سیستم HVAC به BMS برای مانیتورینگ و کنترل انرژی.
- استفاده از سنسورهای دما و CO₂ برای کنترل بهینه.
نگهداری
- سرویس دورهای چیلر (سالانه).
- شستشوی کویلها و فیلترها (۳ ماه یکبار).
- تست ارتعاش و بالانس فنها (۶ ماه یکبار).
تحلیل اقتصادی
- هزینه اجرای سیستم چیلر-فنکویل در برج ۲۰ طبقه: حدود ۵۰ تا ۸۰ میلیارد تومان.
- هزینه نگهداری سالانه: حدود ۳٪ از کل سرمایهگذاری.
- صرفهجویی انرژی نسبت به سیستمهای مستقل: ۲۰–۳۰٪.
سوالات متداول
- کدام سیستم برای برجهای مسکونی مناسبتر است؟
سیستم چیلر + فنکویل.
- عمر مفید سیستم مرکزی چند سال است؟
حدود ۱۵ تا ۲۰ سال.
- آیا امکان اتصال به انرژیهای تجدیدپذیر وجود دارد؟
بله؛ بخصوص در بخش گرمایش آب مصرفی.
- آیا VRF برای برجهای بلند مناسب است؟
در صورت طراحی درست، بله.
- بهترین روش کاهش مصرف انرژی چیست؟
عایقکاری و کنترل هوشمند.