شرکت تلاش گستر درخشان کاسپین (سهامی خاص)
مجری و مشاور طرح های صنعتی و ساختمان، تاسیسات، برق و نیرو رسانی
آسانسور یکی از حیاتیترین تجهیزات در مجتمعهای مسکونی و تجاری است و تأمین برق پایدار و ایمن برای آن اهمیت ویژهای دارد. قطع برق یا نوسانات شدید میتواند علاوه بر ایجاد اختلال در حملونقل عمودی، جان ساکنان را به خطر بیندازد. به همین دلیل طراحی، اجرا و نگهداری صحیح سیستم برق آسانسور بخشی جدانشدنی از تأسیسات برقی ساختمانهاست.
در این مقاله به اصول طراحی، استانداردها، تجهیزات حفاظتی و راهکارهای تأمین برق اضطراری برای آسانسورها پرداخته میشود.
فهرست مطالب
- اهمیت تأمین برق مطمئن برای آسانسور
- اجزای اصلی سیستم برق آسانسور
- استانداردها و الزامات مقررات ملی ساختمان
- محاسبه بار الکتریکی آسانسور
- کابلکشی و تابلو برق اختصاصی آسانسور
- حفاظت در برابر نوسانات و اتصال کوتاه
- سیستمهای برق اضطراری برای آسانسور
- نگهداری و تست دورهای
- فناوریهای نوین در مدیریت انرژی آسانسورها
- سوالات متداول
اهمیت تأمین برق مطمئن برای آسانسور
- ایمنی جانی: جلوگیری از توقف کابین در بین طبقات.
- قابلیت اطمینان: افزایش عمر تجهیزات آسانسور.
- رعایت الزامات قانونی: مقررات ملی ساختمان و آییننامه وزارت کار نصب تجهیزات حفاظتی را الزامی کرده است.
اجزای اصلی سیستم برق آسانسور
- تابلو برق اصلی آسانسور: شامل کلیدها، فیوزها و رلههای حفاظتی.
- کابلکشی قدرت و کنترل: کابلهای انعطافپذیر مخصوص حرکت عمودی.
- موتور محرکه: معمولاً سهفاز القایی یا گیرلس (Gearless).
- سیستمهای کنترل: PLC یا درایوهای فرکانس متغیر (VFD).
استانداردها و الزامات
- مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان: طراحی و اجرای آسانسور.
- مبحث ۱۳: الزامات تأسیسات برقی.
- استاندارد EN 81-20/50: ایمنی ساخت و نصب آسانسور.
- ISIRI 6303: استاندارد ملی آسانسور در ایران.
محاسبه بار الکتریکی آسانسور
- توان موتور (kW) = (وزن کابین + بار نامی) × سرعت / راندمان.
- جریان نامی بر اساس توان موتور و ولتاژ شبکه محاسبه میشود.
- ضریب همزمانی آسانسورها در مجتمعهای بزرگ باید لحاظ شود.
کابلکشی و تابلو برق اختصاصی
- استفاده از کابلهای مقاوم در برابر حرارت و انعطافپذیر.
- نصب تابلو مجزا در موتورخانه آسانسور.
- جداسازی مدارهای روشنایی و تهویه کابین از مدار قدرت موتور.
حفاظت در برابر نوسانات
- نصب کلید محافظ جان (RCD) برای جلوگیری از برقگرفتگی.
- استفاده از فیوزهای مینیاتوری (MCB) و کلیدهای قدرت (MCCB).
- بهکارگیری استابلایزر یا UPS برای حفاظت در برابر افت یا افزایش ولتاژ.
سیستمهای برق اضطراری آسانسور
- ژنراتور دیزلی: تأمین توان برای کل آسانسورها در قطع برق.
- UPSصنعتی: پشتیبانی کوتاهمدت برای تخلیه مسافران.
- باتریهای داخلی کابین (Automatic Rescue Device): پایین آوردن کابین به نزدیکترین طبقه در زمان قطع برق.
نگهداری و تست دورهای
- تست ماهانه سیستم نجات اضطراری (ARD).
- بازبینی کابلها و اتصالات هر شش ماه.
- سرویس سالانه تابلو برق و رلههای حفاظتی.
فناوریهای نوین
- استفاده از موتورهای گیرلس کممصرف.
- سیستمهای Regenerative Drive برای بازیافت انرژی هنگام حرکت آسانسور به پایین.
- اتصال به BMS جهت پایش مصرف انرژی و وضعیت عملکرد.
سوالات متداول
- در صورت قطع برق چه اتفاقی برای آسانسور میافتد؟
با سیستم ARD کابین به نزدیکترین طبقه منتقل میشود.
- آیا آسانسور به UPS نیاز دارد؟
بله؛ حداقل برای نجات اضطراری.
- توان ژنراتور برای ساختمان ۱۰ طبقه چند آسانسوره چقدر باید باشد؟
بستگی به توان هر موتور دارد، معمولاً ۳۰ تا ۶۰ kVA.
- آیا روشنایی کابین باید جدا از مدار قدرت باشد؟
بله؛ برای افزایش ایمنی و پایداری.
- چه نوع کابل برای آسانسور استفاده میشود؟
کابل تخت (Flat Cable) مخصوص حرکت.
تحلیل اقتصادی
- هزینه تابلو برق آسانسور: حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان.
- هزینه سیستم ARD: حدود ۷۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان.
- هزینه ژنراتور برای یک برج متوسط: حدود ۱.۵ تا ۳ میلیارد تومان.